Ludzie Risorgimento
Risorgimento ma swoich bohaterów. Ich pomniki mają monumentalne rozmiary, a ich imionami nazwano rzymskie ulice, place, stacje metra… Chodząc po Rzymie warto wiedzieć choć trochę, kim byli, zwłaszcza że byli przecież współcześni Franciszce Siedliskiej.
Przede wszystkim Wiktor Emanuel II (Vittorio Emanuele di Savoia-Carignano)– jeden z czterech „ojców Ojczyzny”, panujący w Królestwie Sardyni, a od 1861 roku pierwszy król zjednoczonych Włoch. To jemu zadedykowano wspominaną już wcześniej ogromną budowlę przy Placu Weneckim – Vittoriano, dla której wyburzono całą renesansową dzielnicę. Poświęcimy kiedyś temu pomnikowi, jak i całemu Placowi Weneckiemu jeszcze więcej uwagi, bo wiąże się z historią Nazaretanek w Rzymie. Jego imię nosi również nowa ulica prowadząca od rzeki Tyber do Piazza Venezia czy choćby stacja metra, na której się wysiada, by dojść do domu macierzystego nazaretanek przy via Machiavelli. Jeszcze przed zjednoczeniem Włoch i potem, jako pierwszy król Włoch, cieszył się ogromną popularnością. Przed jego śmiercią Pius IX zdjął z niego ekskomunikę nałożoną za zajęcie Państwa Kościelnego. Zmarł 9 stycznia 1878. Uroczystości pogrzebowe w Panteonie (tam też został pochowany) były wielką manifestacją ku jego czci. Ich opis można znaleźć m.in. w znanej książce Edmunda Amicisa „Serce”.
Miesiąc później umarł jego „przeciwnik” Pius IX. Chciał być pochowany poza murami Rzymu, w Bazylice św. Wawrzyńca. Jego ciało przewożono pod osłoną nocy, ale i tak nie uniknięto złowrogich zachowań i okrzyków włoskich liberałów.
Równie popularny co król Wiktor Emanuel był Giuseppe Garibaldi – rewolucjonista i polityk, mason, przeciwnik papiestwa i wszystkich zagrażających jedności Włoch. Jego życiorysu wystarczyłoby dla kilku osób. To do niego należy słynne zawołanie „O Roma o morte” (Rzym albo śmierć) wypowiedziane na rozpoczęcie podboju Rzymu w 1862 roku. Nie była to jego pierwsza wyprawa na Wieczne Miasto. Zajął je już w 1849, tworząc Republikę Rzymską, ale musiał się wycofać, gdy na odsiecz Papieżowi przybyły wojska francuskie. Jego monumentalną postać na koniu, z głową zwróconą w kierunku Watykanu, można zobaczyć na szczycie Gianicolo, z którego turyści podziwiają piękną panoramę Rzymu. Kilkadziesiąt metrów dalej, również na koniu, jest upamiętniona Anita Garibaldi, która walczyła przy boku męża. Całe wzgórze jest pełne pomników i popiersi bohaterów walk z 1849 roku, bo tu rozegrały się najcięższe z nich.
Mieszkającym w Rzymie nieobce są też takie nazwiska jak Cavour czy Mazzini. Camillo Cavour to włoski polityk, premier i minister spraw zagranicznych powołany przez króla Wiktora Emanuela. Przyczynił się bardzo do zjednoczenia Włoch, ale też, jako mason, do ograniczenia wpływów Kościoła w społeczeństwie. W chwili jego śmierci (1862 rok) 70 biskupów, kilkuset kapłanów i 12 tysięcy sióstr i zakonników było usuniętych z parafii i domów zakonnych.
I ostatni z „ojców Ojczyzny” – Giuseppe Mazzini, włoski prawnik i rewolucjonista, mason, które całe życie poświęcił idei wyzwolenia narodów Europy, walczył u boku Garibaldiego.
Risorgimento miało też swojego piewcę. Był nim znany wszystkim kompozytor Giuseppe Verdi. Jego utwory, pełne patriotycznej symboliki, towarzyszyły bojownikom o zjednoczenie, a znany utwór Va, pensiero z opery Nabucco stał się szybko po premierze nieoficjalnym hymnem narodowym Włochów.
Mimo często wrogiego nastawienia nowych władców Włoch do Kościoła, nie usunięto z Rzymu budynków, nazw czy symboli religijnych. Dlatego dziś, wędrując śladami Franciszki Siedliskiej, idziemy nie tylko ulicami Cavoura czy Garibaldiego, ale wielu świętych i papieży, którzy tu mieszkali. Dla mnie Rzym jest ciągle starożytny, cesarski, papieski, nie tylko nowożytny …
W następnym odcinku wrócimy znów na Piazza Venezia, by rozpocząć opowieść o trzeciej historii, która tam się zaczęła – historii Zgromadzenia Nazaretanek. Ale o tym dopiero za miesiąc.
Zdjęcia:
Pomniki Giuseppe i Anity Garibaldi – https://www.rzym.it/promenada-gianicolo
Vittoriano, Panorama z Ganicolo – s. Anita Jach
Plac i pomnik Camillo Cavour – https://romah24.com
