Siostry Nazaretanki przybyły do Grodna we wrześniu 1908 roku na zaproszenie Abpa Wileńskiego Edwarda Roppa, by przejąć kościół i klasztor Panien Brygidek i rozpocząć działalność apostolską.

W 1914 r. erygowano w Grodnie nowicjat. Gdy w 1915 roku Grodno znalazło się pod okupacją niemiecką siostry uzyskały pozwolenie na otwarcie szkoły, którą prowadziły do 1939 roku. 4 września 1929 roku Nazaretanki przybyły do drugiego miasta na terenie obecnej Białorusi – do Nowogródka. Siostry przejęły opiekę nad kościołem Przemienienia Pańskiego, zwanego Białą Farą, prowadziły szkołę i internat. Po wybuchu II wojny światowej Zgromadzenie zdecydowało o wyjeździe z Grodna najmłodszych sióstr (w tym nowicjuszek) do Wilna. Jak się później okazało, Wilno nie było dla nich bezpiecznym miejscem. W czerwcu 1941 Siostry zostały wywiezione na Syberię.

W roku 1941 zmieniła się znów sytuacja na froncie i nasilił terror niemiecki. W roku 1942 doszło do aresztowania 13 sióstr w Grodnie, które jednak wkrótce zwolniono.

Szczególną kartą w historii Zgromadzenia na terenie dzisiejszej Białorusi jest zamordowanie przez Gestapo 11 Sióstr Nazaretanek z Nowogródka. Stało się to rankiem 1 sierpnia 1943 roku. Od początku w opinii miejscowej ludności Siostry złożyły ofiarę za braci (modliły się o wolność uwięzionych ojców rodzin i bezpieczeństwo dla ks. Aleksandra Zienkiewicza, kapelana). Proces beatyfikacyjny 11 Męczennic z Nowogródka zakończony został uroczystością beatyfikacyjną w Rzymie w roku 2000.

Po zakończeniu II wojny światowej i zmianie granic ziemia grodzieńska weszła w skład Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Część sióstr wyjechała do Polski. Te, które zdecydowały się pozostać w Grodnie (9 sióstr), zostały praktycznie odcięte od reszty Zgromadzenia. Starały się za wszelką cenę bronić klasztoru i kościoła. Niestety, w roku 1950 siostry zostały siłą pod eskortą milicji przeprowadzone do małego domku w pobliżu kościoła, kościół zamieniono na magazyn, a klasztor na szpital psychiatryczny.

Kolejne siostry powróciły do Polski. Na miejscu w Grodnie pozostały już tylko cztery. W Nowogródku na straży Fary pozostała dzielna S. Małgorzata Banaś (jedyna, która ocalała ze Wspólnoty zamordowanej w 1943), której proces beatyfikacyjny prowadzony jest obecnie w Kongregacji Watykańskiej.

W 1965 roku Kardynał Stefan Wyszyński udzielił pozwolenia na potajemne przyjmowanie kandydatek, zobowiązując Zgromadzenie do odpowiedniej formacji. Siostry na terenie Grodna pozostawały pod bezpośrednią opieką Prowincji Najświętszego Imienia Jezus w Warszawie. Wszelkie kontakty ze Zgromadzeniem były utrudnione i odbywały się potajemnie. W latach 1965-1989 przyjęto w konspiracji do Zgromadzenia 15 kandydatek. Siostry pracowały na etatach państwowych, nie nosiły habitów i nie prowadziły życia wspólnotowego, choć od czasu do czasu spotykały się, zachowywały śluby i zależność od przełożonej. Oprócz pracy zawodowej apostołowały wśród rodzin i otaczały opieką kościół parafialny w miejscach swego zamieszkania.

W roku 1990 przyszła względna wolność. Wtedy też umiera ostatnia z oficjalnie zarejestrowanych nazaretanek. Na jej pogrzebie „siostry konspiracyjne” po raz pierwszy pojawiły się w habitach zakonnych. W tymże roku oddano siostrom klucze do zamkniętego kościoła w Grodnie. Pojawiła się możliwość oficjalnego przyjazdu sióstr spoza Białorusi. Z pomocą odradzającemu się życiu zakonnemu przyszły siostry z Polski. W roku 1992 odbyła się konsekracja kościoła w Grodnie, a także otwarcie nowicjatu dla miejscowych powołań. W roku 1994 Zgromadzenie Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu uzyskało osobowość prawną jako związek religijny.

Wraz z napływem kandydatek i możliwością regularnej formacji zakonnej, można było myśleć o otwieraniu kolejnych placówek Zgromadzenia. Siostry włączały się czynnie w ewangelizację poprzez katechizację i działalność charytatywną. Systematyczny rozwój Zgromadzenia na terenie Białorusi pozwalał też na stopniowe przygotowanie do oddzielenia nowej jednostki administracyjnej z dotychczasowej Prowincji Warszawskiej.
We wrześniu 2008, w 100. rocznicę przybycia Nazaretanek do Grodna, powstała nowa Prowincja bł. Męczennic z Nowogródka. W skład zarządu Prowincji weszły same Siostry Białorusinki.

Obecnie Zgromadzenie posiada 9 placówek: dwie w Grodnie, w Nowogródku, Mińsku, Szczuczynie, Budsławiu, Mołodecznie, Iwieńcu i Lidzie. Trzy Siostry pracują w Nuncjaturze Apostolskiej w Mińsku. Prowincja liczy 38 sióstr po ślubach wieczystych i 5 sióstr juniorystek. Jedna nowicjuszka i dwie postulantki odbywają formację w Polsce.

 

Zapraszamy do obejrzenia prezentacji pokazującej Nazaret na Białorusi

Jak również audycji z cyklu „Symbol wiary” zrealizowanej z okazji 70. rocznicy męczeńskiej śmierci Sióstr z Nowogródka.