Dnia 8 marca 2024 w naszym domu generalnym miała miejsce niezwykła uroczystość zasadzenia jabłoni dla uczczenia męczeństwa małżeństwa Józefa i Wiktorii Ulmów wraz z dziećmi. Inicjatorem tego wydarzenia był ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej, Adam Kwiatkowski, a podobne drzewka pamięci będące darem marszałka województwa podkarpackiego, Władysława Ortyla, pochodzące bezpośrednio od jabłoni zaszczepionej przez bł. Józefa Ulmę, zasadzono 6 marca w ogrodach watykańskich, a 7 marca w ogrodzie księży zmartwychwstańców. Trzecie drzewko dzięki Panu Ambasadorowi trafiło do nas, za co jesteśmy ogromnie wdzięczne.
Kardynał Parolin przewodnicząc uroczystości w Watykanie, przybliżył postacie błogosławionych Męczenników Ulmów, mówiąc:
„Pamiętaj”, „będziesz pamiętał”: są to jedne z kluczowych słów Biblii, więc my, chrześcijanie, „nie możemy zapomnieć”. Dzisiaj jesteśmy tutaj, aby pamiętać i zasadzić jabłoń jako wieczną pamiątkę tego, co wydarzyło się 24 marca 1944 r. w Markowej, w Polsce okupowanej przez nazistowskie Niemcy, podczas II wojny światowej.
Józef Ulma wraz z żoną Wiktorią postanowili udzielić schronienia ośmiorgu Żydom ze znajomych rodzin. Według relacji sąsiadów, pomoc potrzebującym była dla nich czymś normalnym. A udzielenie schronienia Żydom było przemyślaną decyzją. Wiele razy mówiono im: „Nie ukrywajcie Żydów, bo spotka was nieszczęście”. A Józef odpowiadał stanowczo: „Nie, nigdy ich nie wypędzę, to są ludzie”.
Ulmowie zostali zadenuncjowani, do ich domu przyjechał patrol hitlerowskich żandarmów. Wszyscy zostali zabici, najpierw ośmioro Żydów, potem Wiktoria i jej mąż, tak aby mieszkańcy wsi mogli zobaczyć jaka kara czeka ich za ukrywanie Żydów. Sześcioro dzieci zaczęło krzyczeć, ale i one zostały zamordowane. W ciągu kilku minut zginęło 17 osób, w tym siódme dziecko Ulmów, jeszcze w łonie matki, w ostatnim stadium ciąży. Nawet to nienarodzone dziecko, którego imię jest znane tylko w Niebie, otrzymało palmę męczeństwa.
Ta śmierć została uznana przez Papieża Franciszka za męczeńską i Jego decyzją 10 września 2023 r. w Markowej Rodzina Ulmów została wyniesiona do chwały ołtarzy.
W 1995 r. Instytut Yad Vashem w Jerozolimie nadał Józefowi i Wiktorii tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, przyznawany licznym Polakom, którzy z narażeniem życia nieśli pomoc Żydom i stanowią najliczniejszą grupę wśród wszystkich Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Nasza uroczystość miała skromny charakter, ale jesteśmy wdzięczne za to symboliczne upamiętnienie błogosławionej Rodziny Ulmów w ogrodzie generalatu w miesiącu, gdy obchodzić będziemy 80-lecie ich męczeńskiej śmierci. Mamy nadzieję, że ten żywy pomnik będzie zawsze przypominał nam przykład heroicznej postawy Józefa i Wiktorii, którzy nie zawahali się oddać życia z miłości do Boga i drugiego człowieka, uznając wartość ludzkiego życia ponad wszelkie inne wartości, zaś ich wstawiennictwo, pomoże nam pamiętać i żyć słowami naszego Pana: „To jest moje przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem. Nikt nie ma większej miłości od tej, gdy ktoś życie swoje oddaje za przyjaciół swoich” (J 15, 12-13).
Błogosławieni Wiktorio, Józefie i dzieci, módlcie się za nas, byśmy zawsze umiały kochać Boga i bliźniego.
